Η «νόσος» της επιτυχίας

Η «νόσος» της επιτυχίας

Η ανάγκη, η επιθυμία να πετυχαίνει ο άνθρωπος τους στόχους του, να νιώθει επιτυχημένος μέσα στην κοινωνική ομάδα, είναι φυσική, γενετική θα ‘λεγα, ανάγκη του ανθρώπου, που θεμελιώνεται πάνω στο «τραύμα της γέννησης» ή το «σύνδρομο της μειονεξίας» κατά τον Άντλερ.1 Με την επιτυχία, από τα παιδικά κιόλας χρόνια, θεμελιώνεται η εμπιστοσύνη προς εαυτόν, η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμησή του. Μέσα από την ποιοτική και ποσοτική αναλογία της σχέσης Επιτυχία-Αποτυχία, οργανώνεται ένα καλά δομημένο και συνεκτικό «Εγώ» ή αντίθετα ένα ευάλωτο και εύθραυστο ψυχικό όργανο, που στην πρώτη δυσκολία κλονίζεται και καταρρέει.

Όταν η ανάγκη της επιτυχίας υπηρετείται με φυσικούς όρους και τρόπους, κινητοποιεί γόνιμα τις δυνάμεις μας και συμβάλλει στην ατομική και ομαδική πρόοδο, μέσα σε ένα κλίμα «φυσικής άμιλλας», που όχι μόνο δεν είναι βλαπτική αλλά είναι αναγκαία για κάθε εξέλιξη. Ο φόβος της αποτυχίας είναι οικουμενικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό (όσο πιο ανεπτυγμένη η κοινωνία, τόσο πιο έντονος) και λειτουργεί ως μηχανισμός άμυνας μπροστά στο σύμπλεγμα κατωτερότητας, την ανυπόφορη εκείνη αίσθηση ότι υστερούμε έναντι των άλλων, κοινωνικά, πνευματικά, ερωτικά, εμφανισιακά, οικονομικά κτλ. Ίσως γύρω από αυτό τον πρωτογενή φόβο, και εξαιτίας αυτού, οργανώνει και διαπλάθει ο άνθρωπος όλη του την προσωπικότητα. Είναι θεμελιακό συστατικό για τη διαμόρφωση της ταυτότητάς του. Αν δηλαδή το άτομο είναι συμφιλιωμένο με τον εαυτό του και το περιβάλλον του ή αντίθετα είναι γεμάτο ανασφάλειες και νευρωτικές προσεγγίσεις.

Όταν το πλαίσιο της δράσης είναι ανθρώπινο, η επιτυχία δεν γίνεται αυτοσκοπός, δεν δημιουργεί οίηση.2 Και η αποτυχία γίνεται αποδεκτή, αποδεικνύεται χρήσιμη. Αν πρέπει να υπάρχει «το δικαίωμα στην οκνηρία», όπως λέει ο Λαφάργκ, έτσι νομίζω θα έπρεπε να υπάρχει και «το δικαίωμα στην αποτυχία». Αυτό το δικαίωμα μάς συμφιλιώνει με τους φόβους και τις αδυναμίες μας. Μας επιτρέπει να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι, χωρίς ρετουσαρίσματα και απονενοημένες3 εξιδανικεύσεις. Μας χαλαρώνει· μας εξοικειώνει με τους άλλους στο ότι και εκείνοι είναι το ίδιο φοβισμένοι και τρωτοί. Και παρ’ όλες τις «επιτυχίες» και την έπαρσή τους, στο βάθος ξέρουν την αλήθεια: τι τραύματα και τι ματαιώσεις κρύβουν.

Το δικαίωμα στην αποτυχία μάς απαλλάσσει από τον διαρκή και μάταιο ανταγωνισμό. Από το αίσθημα ότι διαρκώς μας απειλούν, ότι μας αφήνουν πίσω. Οι ανατολικοί φιλόσοφοι θα απαντούσαν ως εξής –φαντάζομαι– στο ερώτημα «αποτυχία ή επιτυχία»: Αυτός που μένει ανεπηρέαστος στη χασούρα είναι πραγματικά σημαντικός. Αυτός που απολαμβάνει την επιτυχία και την αποτυχία του το ίδιο είναι ο Αληθινός Αυτοκράτορας. Αυτά, οι φιλόσοφοι. Αλλά εμείς; Μας το λέει ο μεγάλος Καβάφης: «Υπεροψίαν και μέθην θα είχε ο Δαρείος». Εννοώντας βέβαια πως ο βάρβαρος Πέρσης βασιλιάς Δαρείος είναι ο αιώνας μας. Και καθένας από μας ένας μικρός Δαρείος. [428]

Μανώλης Πρατικάκης, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ-ΑΦΙΕΡΩΜΑ, 26/6/2001 (διασκευή)

Ο Μανώλης Πρατικάκις είναι ποιητής και ψυχίατρος.

Δημοσιεύθηκε στη Αξίες, Γ΄ Λυκείου | Ετικέτες: , , , , , , , , | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Η «νόσος» της επιτυχίας

Nomophobia: Η νέα φοβία

Nomophobia: Η νέα φοβία

Έχετε νιώσει ποτέ να σας διακατέχει πανικός στην ιδέα ότι ξεχάσατε το κινητό σπίτι; Έχετε κοιτάξει ποτέ γεμάτη άγχος πόση μπαταρία έχετε στο κινητό από τον φόβο μην κλείσει; Σας έχει πιάσει άγχος έστω και για λίγο να μείνετε χωρίς κινητό; Τότε πιθανότατα πάσχετε από «Nomophobia».

Η Nomophobia –No mobile phone phobia–  είναι μια νέα τεχνολογική φοβία που περιγράφει το συναίσθημα που νιώθει κάποιος, όταν δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το κινητό του τηλέφωνο ή απλώς δεν έχει πρόσβαση σε αυτό.

Ζώντας στην εποχή του smartphone, η προσκόλλησή μας σε αυτό είναι δεδομένη, αρκεί να παρατηρήσει κανείς γύρω του ανθρώπους που ασχολούνται με αυτό ακόμη και όταν περπατούν στο δρόμο. Μάλιστα τα smartphones γίνονται ολοένα και περισσότερο το εργαλείο που χρησιμοποιούμε για την πλοήγηση και την οργάνωση της καθημερινής μας ζωής. Από τη διατήρηση των ημερολογίων μας, τη λήψη οδηγιών και την άμεση επικοινωνία με άλλους, μέχρι την ενημέρωσή μας για την επικαιρότητα ή οποιοδήποτε άλλο θέμα μάς απασχολεί.

Οι έρευνες που έχουν πραγματοποιεί μέχρι στιγμής δείχνουν ότι τον μεγαλύτερο εθισμό παρουσιάζουν οι νέοι 18-24 ετών, με ποσοστό 77%, ενώ ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα 25-34 ετών, με ποσοστό 68%.

Η πάθηση αυτή προκύπτει συνήθως από την επιθυμία να δούμε τα κινητά μας τηλέφωνα κάθε φορά που βρισκόμαστε σε μια άβολη κατάσταση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα τηλέφωνά παίρνουν το ρόλο ενός συντρόφου ή ενός φίλου που μας κάνει να αισθανόμαστε λιγότερη μοναξιά στο μετρό, το λεωφορείο, στην αίθουσα αναμονής ενός ιατρεία ή σε ένα εστιατόριο που περιμένουμε την παρέα μας.

Αυτή η εξάρτηση έχει σημαντικές ψυχολογικές συνέπειες.

Στο παρελθόν, οι κύριες πηγές πληροφοριών για κάποιο θέμα ήταν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Αλλά τώρα έχουμε μια πηγή παντογνωσίας στις τσέπες μας. Γιατί να πρέπει να θυμόμαστε τα πάντα, όταν μπορούμε να ρωτήσουμε τη Siri;1 Μάλιστα η έρευνα διαπιστώνει ότι το αίσθημα που νιώθουν όσοι δεν έχουν το κινητό τους είναι παρόμοιο με αυτό της απόρριψης από έναν ερωτικό σύντροφο ή κάποιου χωρισμού. Το άτομο νιώθει σαν να χάνει κυριολεκτικά τη γη κάτω από τα πόδια του.

«Οι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν τα τηλέφωνά τους μόνο για να μιλήσουν με άλλους. Πρόκειται για μια συσκευή συνδεδεμένη στο διαδίκτυο που επιτρέπει στους ανθρώπους να ασχολούνται με πολλές πτυχές της ζωής τους. Θα πρέπει να αφαιρέσετε χειρουργικά το τηλέφωνο από έναν έφηβο, επειδή ολόκληρη η ζωή του είναι ριζωμένη σε αυτήν τη συσκευή», αναφέρουν οι επιστήμονες.

Η «nomophobia» μέχρι στιγμής δεν έχει κατηγοριοποιηθεί ως μία ειδική ψυχική δυσλειτουργία, ωστόσο μελέτες έχουν δείξει ότι η προσκόλληση στα smartphone μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα.

Νωρίτερα φέτος, έρευνα του McCombs School of Business διαπίστωσε πως το να έχουμε απλώς ένα κινητό σε σημείο προσβάσιμο σε εμάς, ακόμη κι αν είναι κλειστό ή με την οθόνη αναποδογυρισμένη, μπορεί να μειώσει την αντιληπτική μας ικανότητα.

Στην εποχή που διανύουμε, όπου ολόκληρη γενιά γεννήθηκε μέσα στο άγχος της έκθεσης και της αυτοπροβολής, ερχόμαστε αντιμέτωποι με επιπρόσθετο φορτίο άγχους, το οποίο μας μεταφέρει η αλόγιστη χρήση του κινητού. Μήπως ήρθε η ώρα να εντοπίσουμε το πρόβλημα και να προσπαθήσουμε να το αντιμετωπίσουμε; [497]

http://tvxs.gr/, 15/11/2017

Δημοσιεύθηκε στη Β΄ Λυκείου, Ψηφιακός πολιτισμός | Ετικέτες: , , , , , , , | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Nomophobia: Η νέα φοβία

Λογική και συναίσθημα

Λογική και συναίσθημα

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της κυριακάτικης Καθημερινής, οι Έλληνες έχουν το υψηλότερο εργασιακό (και οικονομικό κατά συνέπεια) άγχος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρ’ ότι δεν μας έπληξε κανένα τσουνάμι, ανησυχούμε για την οικονομική μας κατάσταση, με όρους καταστροφής. Άραγε, η υπαρξιακή ανησυχία μας για το χρήμα θα μειωθεί τώρα που οι ειδήσεις δεν ασχολούνται πλέον νυχθημερόν με κοσμικά γκαλά1 αλλά μεταφέρουν εικόνες του αληθινού κόσμου, της σχετικότητας προβλημάτων και στόχων;

Διάβασα την κυριακάτικη εφημερίδα μου σ’ ένα μπαρ του Βερολίνου που μέχρι αύριο θα παίζει τζαζ είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, με σκοπό να αποδώσει τα κέρδη στα παιδιά της Νοτιοανατολικής Ασίας. H προσπάθεια είναι συγκινητική, ιδίως τις απογευματινές μέρες που μικρά παιδιά παραχώνουν το χαρτζιλίκι τους στα γυάλινα κουτιά της Γιούνισεφ. Όσες ώρες κι αν ακούω μουσική, όσες φορές κι αν ανανεώνω τον καφέ μου ξέροντας πως τα κέρματα θα ανακουφίσουν μερικά από τα πολύ θλιμμένα πρόσωπα που ανακυκλώνουν οι εφημερίδες, αισθάνομαι ότι η συναίσθηση της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης περνάει πλέον μόνο μέσα από αυτήν τη συγκινησιακή φόρτιση. Ωραίες και αυθόρμητες φιλανθρωπικές γιορτές που ωστόσο αποδεικνύουν ότι η ανθρώπινη αλληλεγγύη έχει εξισωθεί με τη φιλανθρωπία.

H φιλανθρωπία, όπως ξέρουμε, είναι μια επινόηση εκείνων που αισθάνονται ισχυροί. Δεν νιώθουν ότι οφείλουν, αλλά ότι προσφέρουν. Σε πιο ειρηνικές εποχές, οι φιλάνθρωποι εκπολιτίζουν βαρβάρους, παιδάκια που περπατούν ξυπόλητα και δεν έχουν ακούσει λέξη για τον Διαφωτισμό. Τα κράτη της Δύσης αμελούν να αποδώσουν το 0,7% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Ξεχνάμε, ωστόσο, ότι αυτή η όψιμη2 συναισθηματική εμπλοκή έχει και την απολύτως λογική της όψη. Δεν γίνεται να βουλιάξει ο μισός κόσμος και να επιζήσει ο άλλος μισός. Είναι, για να το πούμε πεζά, θέμα συμφέροντος. Κι αυτό θα έπρεπε να το έχει υπόψη η άλλη όχθη του συναισθήματος, η δήθεν αντιπολίτευση της λογικής και της ψυχραιμίας, που υποστηρίζει, ακόμη κι αυτές τις κρίσιμες στιγμές, ότι η οικονομική βοήθεια θα θρέψει απολυταρχικά καθεστώτα της Αφρικής, θα εξοπλίσει στόλους δικτατορίσκων.

H βοήθεια, ακόμη κι αν απονεκρώσουμε όλο το συναισθηματικό λεξιλόγιο, όλα τα μαθήματα λογικής, είναι απλώς ένας τρόπος να υπάρχουμε μαζί με τους άλλους, σαν μια οικογένεια που αγαπιέται και μισιέται. Αυτό σημαίνει, σε τελική ανάλυση, να μοιραζόμαστε τον ίδιο πλανήτη. [360]

Αμάντα Μιχαλοπούλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11/1/2005 (διασκευή)

Δημοσιεύθηκε στη Αξίες, Γ΄ Λυκείου | Ετικέτες: , , , , , | Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Λογική και συναίσθημα