Ο δρόμος από το σπίτι έως το πολυκατάστημα παιχνιδιών είναι γεμάτος… συγκρούσεις. Ο μικρός αραδιάζει μια σειρά από δύσμορφους «ήρωες» ως εναλλακτικές προτάσεις για το δώρο των γενεθλίων του, και η μητέρα του μάταια προσπαθεί να τον.. προσανατολίσει σε ποιοτικότερες επιλογές. Ο μικρός είναι ανένδοτος και ο γονιός, σβήνοντας τις τύψεις του νια τις λιγοστές ώρες που περνά μαζί του, υποκύπτει στα «θέλω» του. Η ιστορία είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους μας. Και ιδιαιτέρως τις γιορτινές ημέρες που τα βλέμματα μαγνητίζονται από τις καλοστημένες βιτρίνες, τα τηλεοπτικά μηνύματα φουντώνουν και οι γονείς βασανίζονται να επιλέξουν ανάμεσα σε εκατοντάδες, σχεδόν ίδιες, ξανθιές κούκλες και ήρωες που ξεπηδούν από τη ζούγκλα και το Διάστημα. Σίγουρα θα έχετε δει την κόρη ή τον γιο σας να ξετυλίγει το δώρο που επίμονα ζητούσε επί εβδομάδες ‒μόνο και μόνο για να το παρατήσει δέκα λεπτά αργότερα για χάρη του κουτιού μέσα στο οποίο βρισκόταν. Και σίγουρα θα έχετε ακούσει την περίφημη λέξη «βαριέμαι» να έρχεται από ένα δωμάτιο πνιγμένο στα παιχνίδια.
Ο καταιγισμός διαφημίσεων ποιες επιπτώσεις έχει στον ψυχικό κόσμο των παιδιών; Ζητήσαμε να μας απαντήσει η πρόεδρος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος, παιδοψυχίατρος κ. Τζένη Σουμάκη. «Η τηλεοπτική εικόνα εισβάλλει με την αμεσότητα της στον «ψυχικό χώρο» των παιδιών με έναν βίαιο τρόπο». «Τα παιδιά συμμετέχουν παθητικά, χωρίς να είναι σε θέση ‒λόγω ηλικίας‒ να επεξεργαστούν τα μηνύματα που λαμβάνουν. Η προσωπικότητα τους διαμορφώνεται μέσω μιας σειράς ταυτίσεων, αρχικά με τους γονείς και εν συνεχεία με άλλα σημαντικά πρόσωπα. Τα προτεινόμενα ανταγωνιστικά πρότυπα (κούκλες μανεκέν τύπου Μπάρμπι κ.ά.) υπόσχονται τη γρήγορη και εύκολη άνοδο, δημιουργώντας εικόνες σύγχυσης, που μοιραία θα επηρεάσουν την ψυχολογική και γνωστική ωρίμανση των παιδιών. Μέσα από τα πρότυπα αυτά, προβάλλονται μορφές εξαϋλωμένες με έμφαση στη σεξουαλικότητα, και σχέσεις επιφανειακές, επιπόλαιες, πρόσκαιρες και ψευδείς.
Ένα άλλο, σοβαρό θέμα, υπογραμμίζει η κ. Σουμάκη, «είναι η βία που προβάλλεται από παιχνίδια με τρομακτική όψη. Η βία μοιάζει να διαθέτει ένα προνομιούχο εργαλείο φοβερής αποτελεσματικότητας: την εξουσία. Η παιδική ηλικία γίνεται θέατρο επικίνδυνων τολμημάτων και ανεξιλέωτων συγκρούσεων, όπου συνδυάζεται η ενδογενής επιθετικότητα με την εξωτερική βία, που ασκείται από το περιβάλλον με διάφορες μορφές».
Πώς πρέπει να είναι τα παιχνίδια σήμερα; «Θα πρέπει να είναι ομαδικά, να προσφέρουν τον μύθο, δηλαδή εκείνη τη συνθήκη που δίνει τη δυνατότητα να ταυτιστεί το παιδί φαντασιωτικά με το παιχνίδι, αλλά και να επανέλθει στη δική του πραγματικότητα. Η ευθύνη των γονέων στην επιλογή των παιχνιδιών είναι μεγάλη. Δεν πρέπει να αφήνουν τα παιδιά να βλέπουν αδιάκριτα κάθε εκπομπή, δεν πρέπει να υποκύπτουν, με βάση την ενοχή τους, στις απαιτήσεις τους. Να συζητούν τους λόγους απαγόρευσης ενός παιχνιδιού, αντιπροτείνοντας κάτι πιο δημιουργικό, στο οποίο να συμμετέχουν και οι ίδιοι. Η Πολιτεία, δε, θα πρέπει από την πλευρά της να προωθήσει άλλου τύπου μοντέλα και παιδεία, ώστε να θωρακίσει τα παιδιά στα λογής ερεθίσματα». [465]
Φωτεινή Καλλίρη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 8/12/2002, (διασκευασμένο κείμενο).