Η θριαμβευτική επιστροφή του αγράμματου

Η εποχή μας έχει πάψει να σέβεται τη μελέτη και τη μόρφωση. Τα είδωλά της βρίσκονται αλλού: στην «γκλαμουριά», την κομπίνα, τον σουσουδισμό.1 Το πιο δημοφιλές από τα μίντιά μας, η τηλεόραση, καταφέρνει μερικές φορές να διευρύνει ως το μη περαιτέρω τα όρια της μηδαμινότητας, σε σημείο που εξαναγκαζόμαστε να σωπάσουμε, γοητευμένοι ή εξουθενωμένοι. Σήμερα, αυτοί που αποστρέφονται τη μωρολογία2 και την αυτάρεσκη κουφότητα θεωρούνται βλάκες. Έτσι, έχει σχεδόν χαθεί η ντροπή που, μέχρι πρόσφατα, περιέβαλλε τους κουμπούρες και τους απαίδευτους. Αντίθετα μάλιστα. Βλέπουμε τους απαίδευτους να κυριαρχούν στα μίντια σαν ράθυμοι βασιλιάδες, που όχι μόνο δεν κοκκινίζουν για την αμάθεια τους, αλλά αντίθετα τη θεωρούν τιμή τους και καμάρι τους.

Και το χειρότερο: είναι οι εκπρόσωποι μιας στρατευμένης βλακείας που μισεί θανάσιμα καθετί το πνευματικό. Στο άκουσμα της λέξης «κουλτούρα» βγάζουν περίστροφο ‒επικαλούμενοι τα ρεκόρ τους στην τηλεθέαση ή την ακροαματικότητα‒, και μαζί με το κοινό τους γιουχάρουν όλους τους δήθεν σνομπ, τους σχολαστικούς, τους ξενέρωτους που δεν εκστασιάζονται μπροστά στο μεγάλο μιντιο-διαφημιστικό τσίρκουλο.

Μη αρκούμενοι να χλευάζουν το σχολείο ή το πανεπιστήμιο, θέλουν σώνει και καλά να τα υποκαταστήσουν· να αποδείξουν με το προσωπικό τους παράδειγμα πως η επιτυχία και το χρήμα δεν περνούν πια μέσα από αυτούς τους ναούς της γνώσης. Ο πεισματικός κρετινισμός τους δεν ανέχεται την παραμικρή αμφισβήτηση της δεσποτείας του. Τα πάντα οφείλουν να υποχωρούν μπροστά στην υπερφίαλη3 σαχλότητά τους, που χρησιμοποιεί όλα τα όπλα του «οχαδερφισμού», της χυδαιότητας, της χαμέρπειας.4 Και η μωρία τους είναι ακαταμάχητη, επειδή αποκλείει κάθε ιδέα απόστασης και ειρωνείας.

Η θριαμβευτική επιστροφή του αγράμματου στην τηλεόραση επιτελείται κάτω από το διπλό σήμα της υπερηφάνειας και του αγώνα. Δεν είναι πια ο αδαής που έχει επίγνωση της κατωτερότητάς του, αλλά ο μεγαλόστομος που με τα γαβγίσματά του κόβει την οποιαδήποτε αντιλογία. Αν ο επιθετικός ηλίθιος κατορθώσει κάποτε να γίνει ο απόλυτος άρχοντας της κοινωνίας μας, τότε ο καλλιεργημένος άνθρωπος θα καταντήσει να θεωρείται ευήθης, σαν ένα αξιοπερίεργο δείγμα αυτής της εξαφανιζόμενης φυλής που εξακολουθεί ακόμα να ευλαβείται το βιβλίο, το ήθος και τη σκέψη. [335]

Πασκάλ Μπρυκνέρ: Ο πειρασμός της Αθωότητας, εκδόσεις ΑΣΤΑΡΤΗ (Διασκευασμένο κείμενο).

Footnotes

  1. σουσουδισμός: νεοπλουτισμός.
  2. μωρολογία: τα ανόητα λόγια
  3. υπερφίαλος: αυτός που χαρακτηρίζεται από ένα ματαιόδοξο συναίσθημα ανωτερότητας απέναντι στους άλλους, που προβάλλει και τονίζει τα υπαρκτά ή ανύπαρκτα προσόντα του.
  4. χαμερπής: πρόστυχος, τιποτένιος.
Δημοσιεύθηκε στην Αξίες, Γ΄ Λυκείου και χαρακτηρίσθηκε , , , , , , , , . Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.