Η κοινωνία των πελατών

Η αεροπορική τραγωδία, παραμονή Δεκαπενταύγουστου, αφαίρεσε ζωές και έφερε πόνο, πρώτα και πάνω απ’ όλα. Ταυτοχρόνως όμως υποδεικνύει σκοτεινές όψεις του αμέριμνου κόσμου της κατανάλωσης και της ασύδοτης κερδοσκοπίας, σκοτεινές όψεις των ράθυμων κρατικών μηχανισμών, την ασύγγνωστη χαλάρωση των ελέγχων και της τήρησης των κανονισμών. Το τραγικό συμβάν έφερε στο προσκήνιο μαζί με τους αερομεταφορείς χαμηλού κόστους, τη διάχυτη λογική που υπαγορεύει την ανάπτυξη και λειτουργία τους: μεγιστοποίηση του κέρδους με συμπίεση του λειτουργικού κόστους, ακόμη και εις βάρος της ασφάλειας, ακόμη και παραβιάζοντας κάθε κανονισμό, ακόμη και αποκρύπτοντας από τις αρχές τις αναφορές βλαβών.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι αυτή η διάχυτη λογική απορρύθμισης και παρέκκλισης, αν όχι περιφρόνησης, των κανόνων, δεν είναι μεμονωμένη· απορρέει εκ διαθλάσεως από την επικρατούσα εν πολλοίς πολιτική λογική στην ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον παγκοσμιοποιημένο πλανήτη. Η τήρηση των κανόνων ασφαλείας και ποιότητας επαφίεται στην καλή θέληση εταιρειών και ιδιωτών, στον «επαγγελματισμό», ο οποίος ανακηρύσσεται σε υψίστη αρετή, αυθύπαρκτη, ανεπηρέαστη από πειρασμούς δολίου κέρδους ή εξαπάτησης. Η αγορά ρυθμίζεται μόνη της… Όμως ακόμη και ο συνεπέστερος επαγγελματίας θα διολισθήσει και θα ξεπέσει, όταν τα στάνταρντ τα ορίζει μόνος του κάθε φορά, όταν είναι ο μόνος κριτής του εαυτού του. Πολύ περισσότερο όταν η κάθε εταιρεία πιέζει διαρκώς τα κοστολόγια και την απόδοση για να εμφανίσει κερδοφορία τριμήνου…

Ο μοιραίος «Helios» ήταν συνεπής ως προς τον ιδρυτικό στόχο του: να κερδοφορεί. Πουθενά στο καταστατικό της εταιρείας δεν αναφέρεται ως σκοπός η με κάθε κόστος προστασία των πελατών και η υπεράσπιση των δικαιωμάτων του κοινωνικού συνόλου. Αυτά είναι δουλειά του κράτους, του σχεδόν συκοφαντημένου, είναι καθήκον και δικαίωμα της πολιτικής κοινωνίας· όταν αυτή ολιγωρεί ή εκχωρεί το πεδίο δράσης της, τότε οι πολίτες εκπίπτουν σε πελάτες χαμηλού κόστους, με δικαιώματα όσα ο φθηνός ναύλος που πλήρωσαν ή και λιγότερα… Αυτή η εξίσωση κόστους-δικαιωμάτων όμως αποβαίνει μοιραία, όχι μόνο για τον μεμονωμένο πολίτη-πελάτη, αλλά για τη λειτουργία όλης της «κοινωνίας πελατών». [316]

Νίκος Γ. Ξυδάκης, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 20/8/2005 (Διασκευασμένο κείμενο).

Δημοσιεύθηκε στην Γ΄ Λυκείου, Καταναλωτισμός Διαφήμιση και χαρακτηρίσθηκε , , , . Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.