Όχι πολλές γενιές πριν τα παιδιά πήγαιναν στην τάξη με μόνο εφόδιο μια ξύλινη πινακίδα. Στη μαυρισμένη της επιφάνεια έγραφαν με κιμωλία τα πάντα. Τα σβησμένα τα κρατούσαν στη μνήμη τους. Πολύ αργότερα, στην εποχή της αφθονίας, έμαθαν ότι η γνώση, η επικοινωνία και η ψυχαγωγία φωλιάζουν όλες μαζί σε ένα κουτί που λέγεται «υπολογιστής». Τώρα, σχεδόν όλα αποκτούν ένα τέτοιο κουτί, με μια σύνδεση στο Διαδίκτυο. Η πινακίδα των προπάππων τους έγινε «αρχαία ιστορία» και ξεχάστηκε για πάντα… ή μήπως όχι;
Το Tablet, με ακολουθούντα πολλά άλλα φορητά εξαρτήματα (gadget για μικρούς και μεγάλους), ακολουθεί πιστά την ιδέα της ξύλινης πινακίδας που αναφέραμε στην αρχή της ιστορίας μας, αλλά με πολλά καινοφανή προτερήματα. Όντως μπορεί να γράφεις σε αυτή με ένα ειδικό στυλό, αλλά καταχωρίζει τα σχέδια, τα γράμματα και τα τσεκαρίσματά σου ψηφιακά. Επίσης, αναγνωρίζει τη φωνή σου και μετατρέπει την υπαγόρευση σε κείμενο, λειτουργεί ως αναγνωστάρι για ψηφιακά βιβλία και συνδέεται ασύρματα με το Διαδίκτυο και το επιτόπιο δίκτυο του σπιτιού ή της επιχείρησης. Ως το τέλος της δεκαετίας, ο επικεφαλής της Microsoft, Μπιλ Γκέιτς, θεωρεί ότι ο μέσος άνθρωπος θα αναρωτιέται «πώς ζούσε χωρίς αυτό».
Είναι αλήθεια ότι η επανεφεύρεση της πινακίδας ήταν ώριμη ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου. Ζει ήδη μέσα σε έναν ωκεανό πληροφοροποιημένων υπηρεσιών, εργάζεται παντού με τη διαμεσολάβηση υπολογιστών, πληρώνεται, ενημερώνεται και ψυχαγωγείται μέσω αυτών, ακόμη και θεραπεύεται έγκαιρα ή όχι χάρη στην ύπαρξή τους. Έχει γίνει όμως σκλάβος των καλωδίων και κάθε νέα συσκευή, στο σπίτι ή στο γραφείο, του προσθέτει έναν ακόμη μπελά υποδομής, συν το ότι μακριά από τα καλώδια χάνει την όποια επαφή με τα πολύτιμα δεδομένα του.
Τώρα, με την προοπτική μιας ψηφιακής πινακίδας υπό μάλης, μπορούμε να ξανασκεφτούμε την «ουρά» σε μια δημόσια υπηρεσία: Ο πολίτης, απλωμένος στον καναπέ του ή στο παγκάκι του πάρκου, καλεί στην οθόνη του τη σχετική αίτηση, τσεκάρει και υπογράφει ψηφιακά με το πενάκι του· ο ιδεατός υπάλληλος ελέγχει μέσω Διαδικτύου την πληρότητα και τον διορθώνει, εγκρίνει και προχωρά στο επόμενο βήμα… Όνειρο; Ίσως, αλλά όχι πλέον μακρινό.
Μυριάδες παραδείγματα διευκόλυνσης της καθημερινής μας ζωής μπορούμε να σκεφθούμε, είτε με τη χρήση ψηφιακής πινακίδας είτε μέσω των αντίστοιχα ενισχυμένων «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων. Τη μεγαλύτερη και μαζικότερη αλλαγή όμως θαρρώ ότι θα γνωρίσει η εκπαίδευση. Η παρουσία στη μαθητική ή φοιτητική τσάντα μιας πινακίδας-κόμβου σύνδεσης με τη γνώση όλου του κόσμου θα θέσει το εκπαιδευτικό σύστημα μπροστά στο μεγαλύτερο αίτημα αλλαγής που γνώρισε ποτέ. Όχι ότι θα καταστεί αχρείαστη η παρουσία στο σχολείο. Αλλά, κυρίως, ότι θα γίνει ζητούμενο η προσαρμογή της διαδικασίας μάθησης στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και δεξιότητες του κάθε μαθητή. Όπως επίσης ότι θα είναι διαφανής και αντικειμενικά μετρήσιμη πλέον η επίδοση τού κάθε μαθητή, αλλά και του κάθε δασκάλου! Η νέα ασύρματη τεχνολογία αν μη τι άλλο θα φέρει το άτομο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Ας ετοιμαστούμε γι’ αυτή την πρωτόγνωρη κοινωνική ανατροπή! [473]
Τάσος Καφαντάρης, ΤΟ ΒΗΜΑ , 16/2/2003 (Διασκευασμένο κείμενο).