Ο άγριος λατρεύει πέτρινα και ξύλινα είδωλα· ο πολιτισμένος άνθρωπος, είδωλα με σάρκα και οστά» είπε ο Μπέρναρντ Σο. Αν για τη λατρεία των ψεύτικων ειδώλων ήταν υπεύθυνη η άγνοια, για τη λατρεία των αληθινών ευθύνεται το σταρ σύστεμ.
Όσοι μουσικοί, όσοι αθλητές, όσα μοντέλα και αν λάβουν τον τίτλο του σταρ, το σταρ σύστεμ θα μείνει στην ιστορία ως δημιούργημα του Χόλιγουντ. Παραδόξως, η άνοδος των σταρ οφείλεται στη μείωση της ζήτησης για κινηματογραφικές ταινίες, που με τη σειρά της οφείλεται στη διάδοση της τηλεόρασης. Η τηλεόραση δηλαδή, που κατηγορείται ότι ευτελίζει τους σταρ βάζοντάς τους καθημερινά μέσα στα σπίτια των τηλεθεατών, είναι υπεύθυνη για την έκρηξη του σταρ σύστεμ.
Τη δεκαετία του ’30 τα πέντε μεγάλα στούντιο του Χόλιγουντ, γνωστά ως Big Five (Paramount, Warner Brow, MGM, Twentieth Century-Fox, RKO) λειτουργούσαν με μόνιμο προσωπικό, δεσμευμένο με πολυετή συμβόλαια. Ηθοποιοί, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, παραγωγοί, κάμεραμεν, όποια ειδικότητα ήταν αναγκαία στο γύρισμα μιας ταινίας φιγουράριζε στο μισθολόγιο των Big Five. Όταν όμως άρχισε να καθιερώνεται η τηλεόραση ως μέσο ψυχαγωγίας, άρχισε να μειώνεται η ζήτηση για ταινίες. Οι Big Five αναγκάστηκαν να απολύσουν το μόνιμο προσωπικό τους για να μειώσουν τα πάγια έξοδά τους.
Ώς τη δεκαετία του ’60, είχαν ανοίξει τις πόρτες τους στους ανεξάρτητους επαγγελματίες. Ο κόσμος του Χόλιγουντ είχε αλλάξει· είχε γίνει πιο αβέβαιος, και η μεγαλύτερη εγγύηση για την εμπορική επιτυχία μιας ταινίας ήταν οι σταρ που πρωταγωνιστούσαν σ’ αυτήν. Για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή ενός σταρ, οι παραγωγοί ήταν διατεθειμένοι να πληρώνουν όλο και μεγαλύτερα ποσά· και αφού πλήρωναν τόσο υπέρογκα ποσά, έπρεπε με κάθε τρόπο να συντηρούν τον μύθο του σταρ: αυτό είναι το σταρ σύστεμ.
Ποιος είναι ο ορισμός του σταρ; Σταρ είναι εκείνος του οποίου η ζωή αξίζει να δημοσιοποιείται; Είναι όποιος ξεχωρίζει στον τομέα του; Ο ηθοποιός, ο τραγουδιστής, ο αθλητής που ξεπερνά την εποχή του, που εξάπτει τη φαντασία των συγχρόνων του και των μεταγενεστέρων; Γεννιέται κανείς σταρ ή γίνεται; Ο Γάλλος διαφημιστής Ζακ Σενγκελά, στο βιβλίο του «Αύριο θα είναι όλοι… σταρ;» τους ορίζει ως «τελευταίους υπερασπιστές των ονειρικών αξιών μας, τα ίδια τα όνειρά μας».
Ο 20ος αιώνας ήταν ο αιώνας της αποθέωσης αλλά και της αποκαθήλωσης των σταρ. Στην αρχή, το σταρ σύστεμ βασιζόταν στην ελεγχόμενη δόση, στη διατήρηση ενός μυστηρίου. Σήμερα, βασίζεται στην υπερβολική δόση. Η Κλόντια Σίφερ1, για παράδειγμα, έχει γίνει εξώφυλλο σε 500 περιοδικά, αποδεικνύοντας ότι η στόφα του σταρ (star quality) είναι ένα προϊόν που μπορεί να κατασκευασθεί με ελάχιστη πρώτη ύλη και πολλές δημόσιες σχέσεις.
Υπάρχει λοιπόν συνταγή για την κατασκευή ενός σταρ; Ναι, απλώς δεν είναι εύκολο να επιτύχει. Ο σταρ πρέπει να αντέχει στον χρόνο, να ανακαλύψει τη χρυσή τομή έκθεσης, ώστε να μην τον ξεχάσει το κοινό αλλά ούτε να τον βαρεθεί και, κυρίως, να ζει συνεχώς εγκλωβισμένος στην εικόνα του, να μιμείται αδιάκοπα τον μύθο του στην πραγματική ζωή του. [471]
Τάνια Μποζανίνου, ΤΟ ΒΗΜΑ. (Διασκευασμένο κείμενο).